Je bent geen ‘pleaser’, je hebt pleasegedrag

‘Ik wil het altijd anderen naar hun zin maken en maak graag mensen blij’, hoorde ik haar zeggen. Ze (laat ik haar Sonja noemen) keek me met haar prachtige grote bruine bambi ogen aan. ‘Het zit gewoon in me om mensen op hun wenken te bedienen en ben altijd al een ‘pleaser’ geweest’, vulde ze nog aan.

Regelmatig komen er in mijn coachpraktijk managementondersteuners die aangeven een ‘pleaser’ te zijn. Maar je bent geen pleaser, je hebt slechts pleasegedrag en gedrag kun je veranderen.

Wat houdt pleasgedrag in?

Laten we eerst eens kijken naar wat pleasegedrag precies inhoudt. Met andere woorden wat doe je eigenlijk als je aan het ‘pleasen’ bent. Je zet altijd de ander (en de behoeften van de ander) op de eerste plaats, je gaat ver in het behulpzaam zijn en dus in het helpen van anderen (daar kom ik later nog uitgebreid op terug) en staat altijd voor anderen klaar.

De gevolgen van het ‘pleasen’

Dit (please)gedrag levert je iets op. Anders zou je het niet doen. Ja, lees dit nog maar eens een keer. Alles wat je doet, doe je omdat het je iets oplevert. In het geval van het ‘pleasen’ van anderen wil je de ander graag iets geven (please oftewel alsjeblief), maar…je wilt eigenlijk hier ook graag iets voor terug. Zoals bijvoorbeeld het krijgen van waardering en/of aardig gevonden worden.

Wat het je dus oplevert is dat je hierdoor in ieder geval waardering binnenhaalt en dit lijkt positief, maar er zijn ook negatieve aspecten (gevolgen) aan pleasegedrag. Zoals dat je je eigen behoeften daardoor verloochent. Je doet namelijk daardoor soms dingen die je eigenlijk liever niet zou willen doen. Je kunt daardoor over je eigen grenzen gaan. En anderen gaan daardoor ook over jouw grenzen heen, want tenslotte geef jij ze niet aan.

‘Je bent niet belangeloos als je continue de bevestiging van anderen nodig hebt dat je oké bent’

Een ander negatief aspect is dat je daardoor niet alleen jezelf (en je behoeften) niet serieus neemt, maar ook de ander niet. In feite speel je een act. Je veinst belangeloos (liefdadig) te zijn, maar in feite ben je dat niet. Tenminste je bent niet belangeloos in het geval dat je continue de bevestiging van anderen nodig hebt dat ze jou oké vinden. Anderen weten daardoor ook niet waar jij écht voor staat en wat jij écht wilt.

Door altijd maar anderen te ‘pleasen’ en continue voor anderen klaar te staan was ze helemaal uitgeput en zat Sonja nu tegen het overspannen aan. Het jarenlang alle ballen in de lucht proberen te houden, niet alleen op het werk maar ook privé want ook daar staat ze altijd klaar voor haar gezin en familie, ging echt niet meer. Ze had geen energie meer over en wilde zo niet verder en ze wist ik moet zelf hier iets aan gaan veranderen…

Als je steeds maar aan het ‘pleasen’ bent, ben je dus eigenlijk verslaafd aan waardering van anderen. Waardoor je je continue in allerlei bochten wringt en je aanpast aan de wensen van de ander om de goedkeuring van de ander te krijgen. Dit is niet alleen respectloos naar jezelf toe maar ook met weinig respect naar de ander.

Waarom je anderen wilt ‘pleasen’

Er zijn uiteraard verschillende redenen waarom je het vooral anderen naar de zin wilt maken en de meest voorkomende reden is dus het krijgen van waardering (goedkeuring) en/of aardig gevonden worden. Maar er kunnen dus ook andere onderliggende redenen (overtuigingen) zijn voor pleasegedrag.

Zo kan het zijn dat je niet zozeer de ander altijd wilt plezieren maar dat je bijvoorbeeld vooral wilt voorkomen dat de ander jou afwijst. Misschien wil je anderen niet teleurstellen en conflicten vermijden. Waardoor je door te ‘pleasen’ niet bezig bent met de behoefte van de ander, maar met je eigen angsten.

‘Gedrag veranderen? Kijk naar wat hierachter zit…’

Zoals ik al aangaf kun je dus gedrag veranderen. Achter ieder gedrag zit namelijk vaak één of meerdere overtuigingen en zo dus ook bij pleasegedrag. Overtuigingen zijn diepgeworteld in jouw waarden en zijn zeer bepalend en sturen je gedrag aan. Het gaat tenslotte om dat wat je heilig gelooft of bent gaan geloven over hoe ‘het’ naar jouw mening (of die van anderen uit het verleden die jij hebt overgenomen) hoort.

Lange tijd had ik de overtuiging dat je altijd beleefd moet zijn en dat je het belang van anderen altijd voorop moet stellen.

Vroeger als kind kreeg ik vaak te horen dat ik beleefd moest zijn. Als ik bijvoorbeeld bij mijn oma en opa kwam mocht ik van mijn ouders niet vragen om drinken als ik dorst had. ‘Kinderen die vragen worden overgeslagen’, was een uitspraak die in mijn jeugd veel voorkwam. Dus zaten mijn zusjes en ik als we op visite waren stil op de bank en hielden onze mond. De beloning was dat we dan te horen kregen dat we lief waren geweest.

‘Je overtuigingen kun je niet kiezen. Wel kun je overtuigingen veranderen.’

Een overtuiging is een conclusie die je (vaak onbewust) hebt getrokken op basis van bepaalde ervaringen en gebeurtenissen. Overtuiging zijn er en kun je niet kiezen. Het goede nieuws is echter dat je overtuigingen die je niet (meer) dienen wél kunt veranderen. Als je een overtuiging verandert maak je daarmee namelijk gedragsverandering mogelijk.

Jaren geleden ben ik met een aantal belemmerende overtuigingen aan de slag gegaan. Ik moest wel, want het altijd maar anderen op de eerste plaats zetten en slecht voor mezelf zorgen kon zo niet langer.

Daardoor mag ik nu iedere dag ervaren hoe heerlijk het is om je gelijkwaardig te voelen. Om te weten dat ik van net zoveel waarde ben als de ander en niet om wat ik kan maar om wie ik ben. Iedere dag ervaar ik hoe fijn het voelt om mijn eigen behoeften en verlangens te herkennen en te erkennen. Hoe heerlijk het is om me uit te kunnen spreken naar anderen, te kunnen geven én nemen en net zo goed voor mezelf te kunnen zorgen als dat ik voor anderen doe. Want met mijn zorgzaam karakter vind ik het nog steeds heel fijn om te zorgen voor anderen.

Maar dit is niet van vandaag op morgen gegaan en ook niet zonder hulp. Het vraagt moed om iets met je belemmerende overtuigingen te doen die je niet (meer) dienen.

‘Met pleasegedrag geef je de regie uit handen’

Het constant bezig zijn met pleasegedrag kost niet alleen veel tijd en energie, maar je geeft daardoor ook de regie uit handen. Doordat je alles maar voor iedereen doet raakt men hieraan namelijk gewend, waardoor anderen bepalen waar jouw prioriteiten liggen. Ben je de hele dag vooral aan het rennen voor anderen en kom je niet toe aan je eigen werk.

Weet dat met het anderen af en toe naar de zin maken niets mis is. Alleen dien je naast het geven ook te kunnen ontvangen zoals in het geval dat een ander iets voor jou wilt doen. Zeg dan niet ‘oh dat hoeft niet’ of ‘dat doe ik zelf wel’, maar ontvang dit cadeau en zeg: ‘dank je wel’ of ‘wat fijn’.

Hoe je het ‘pleasen’ al iets kunt minderen

Een eerste kleine stap om het ‘pleasen’ van anderen al iets te minderen is niet meer zo ver te gaan in het behulpzaam zijn. Dat wil zeggen stoppen met redden en gaan helpen. Er is namelijk een groot verschil tussen redden en helpen.

Redden is invullen voor een ander en doen wat je denkt dat de ander wilt. Helpen is eerst vragen wat de ander wilt.

‘Een concreet voorbeeld van het verschil tussen helpen en redden…’

Stel je ziet een oudere dame bij een zebrapad staan. Je ziet de auto’s voorbij razen en je denkt: ‘Och, wat zielig, die wilt oversteken en ik ga haar hiermee helpen’.
Je begeleidt haar veilig naar de overkant. Vervolgens hoor je haar zeggen: ‘Maar ik moest helemaal niet naar de overkant. Ik stond daar te wachten, omdat mijn man me daar met de auto zou ophalen.’

Dit is een voorbeeld van ‘redden’. Je vult namelijk in voor de ander, met alle goede bedoelingen, maar je denkt te weten wat de ander wilt. In dit geval had je namelijk de aanname dat deze dame naar de overkant van de straat wilde.

Als je aan het redden bent kun je zo ver gaan in het helpen van anderen, dat je (ondanks je goede intenties) handelt zonder te weten en dus zonder eerst te vragen wat de ander eigenlijk wilt of nodig heeft.

Helpen is als je naar deze dame toeloopt en vraagt: ‘Mevrouw, wilt u naar de overkant?’. Als ze hier dan vervolgens bevestigend op antwoordt, vraag je: ‘Wilt u dat ik u help met oversteken?’. Dan kan ze ja of nee zeggen. Dat is helpen!

Tenslotte nog even dit…

Naast het goed zorgen voor anderen door te helpen, is het belangrijk dat je leert hoe je goed voor jezelf kunt zorgen. Door zelf ook eens hulp te vragen en het jezelf ook af en toe naar de zin te maken en dus jezelf te ‘pleasen’.

Herken je jezelf in dit artikel en wil je hier eens met mij geheel vrijblijvend over sparren? Neem dan contact op voor een gratis telefonisch coachgesprek van 30 minuten. Je kunt je hiervoor aanmelden door het contactformulier in te vullen via de link: https://www.happyassistant.nl/contact/